Belangrijke personen

Schets van de Librije door Slidewater

Conrad Slindewater

Conrad Slindewater, kerkmeester van 1530 tot 1559, was ernstig bezorgd over de overal om zich heen grijpende Reformatie. Hij had een origineel idee om daar wat tegen te doen en bedacht: nu de boekdrukkunst is uitgevonden kunnen we relatief goedkoop de juiste boeken ter beschikking stellen. En dat doen we in een nieuw te bouwen bibliotheek, een librije. Wie dat wil, krijgt een sleutel. Zo gebeurde het. Kort na de opening moesten er, vermoedelijk wegens succes, lectrijnen bij worden gezet.

De Librije is dus ook bedoeld als dam tegen de Reformatie, en dat met toentertijd moderne middelen.Dat betekent dat er boeken zijn over theologie, bijbels, commentaren op de bijbel, heiligenlegenden, maar ook over recht en geschiedenis. (Zie verder bij Collectie) Dat betekent ook dat er nauwelijks handschriften zijn. Oorspronkelijk waren er 23. Daarvan zijn er nog acht over.

Herman Berner

De Berners waren schepen of raad in het bestuur van Zutphen. De Berners bezaten sinds 1472 het goed de Veltcamp, zoals het huis ‘Ross’ werd genoemd. Dit huis bevond zich in de gemeente Lochem en het terrein werd begrenst door in het noorden de Rossweg en in het oosten de Dochterenseweg. Dit alles blijkt uit leenboeken van de heer van Keppel.

Bron: Jan Harenberg, ‘Familie Wolbert’, Eens bolwerk van de adel, kastelen en landhuizen in de Achterhoek en Liemers (Alphen a/d Rijn, 1999).

Koenraad Oege Meinsma

Het is aan Koenraad Oege Meinsma (1865 – 1929) te danken dat de in de 19^e eeuw verwaarloosde bibliotheek weer in ere is hersteld. De boeken die in 1858 naar het gemeentearchief waren overgebracht laat hij terugzetten. Tevens publiceert hij in 1903 een nieuwe catalogus: Catalogus van de Librye der St. Walburgiskerk te Zutphen.

Koenraad Oege Meinsma begon als onderwijzer in een klein Overijssels dorp. Hij deed staatsexamen gymnasium in 1889, behaalde zijn doctoraal letteren in Amsterdam in 1900 en promoveerde twee jaar later op zijn dissertatie Middeleeuwsche bibliotheken. In 1899 wordt hij aangesteld als archivaris en bibliothecaris van de Librije.

Meinsma was een vrijdenker en heeft zich jarenlang verdiept in Spinoza. Zijn publicatie Spinoza en zijn kring wordt nog steeds als een standaardwerk gezien.

Deze foto werd gemaakt ter gelegenheid van de tentoonstelling Oud-Zilver in juli 1928. Op de voorste rij staan H. Lammers, hulpconciërge, Clara Engelen en dr. K.O. Meinsma. Hij was leraar en conrector van het gymnasium, beheerde de Librije en publiceerde over de geschiedenis van Zutphen. Rechts van hem conciërge J. Nieuwburg. Achter hen de assistente juffrouw Wilhelmina van Alphen en de voorzitter van de Museumcommissie, D. Molenaar. (Foto: J. Nieuwburg, Zutphen). Bron: Wikimedia Commons.

De gedrukte catalogus van 2008

Anne-Dirk en Joke Renting

De boekhistorici Joke Renting-Kuijpers en Anne Dirk Renting kregen in 1997 de opdracht een wetenschappelijke catalogus samen te stellen van het bezit van de enige Nederlandse kettingbibliotheek. Het werd een project waaraan zij 10 jaar werkten. In de Catalogus Librije Zutphen is het gehele boekenbezit volgens de huidige wetenschappelijke maatstaven beschreven, toegelicht en afgebeeld. Deze catalogus vervangt na meer dan 100 jaar de eerste gedrukte catalogus van K.O. Meinsma uit 1903.

Tijdens hun onderzoek bleek dat heel veel relevante informatie ontbrak. Deze gegevens sprokkelden de onderzoekers in tal van bibliotheken bij elkaar. Veelvuldig speurden ze in de universiteitsbibliotheken in Nijmegen, Amsterdam en Groningen naar aanvullingen. Waardevolle aanvullende informatie voor de vele Duitse werken vond het tweetal onder meer in de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel.

De catalogus waarvoor het echtpaar Renting zich heeft ingespannen is met 896 pagina’s en tweehonderd illustraties een imposant werk. Het omvangrijke naslagwerk doet recht aan de importantie van de Librije Zutphen. De catalogus in boekvorm is uitgegeven bij de Stichting Uitgeverij Philip Elchers in Groningen, en werd op 23 mei 2008 gepresenteerd in de Walburgiskerk te Zutphen.

In 2019 is de inhoud van de catalogus ook online beschikbaar gemaakt op deze website van de Librije, bij het onderdeel catalogus.